Το φυλλικό οξύ  είναι μια οργανική ένωση που ανήκει στο σύμπλεγμα υδατοδιαλυτών βιταμινών Β. Είναι γνωστό και ως βιταμίνη Β9.

Το φολικό οξύ αποτελεί τη συνθετική μορφή του φυλλικού οξέος και το συναντάμε σε συμπληρώματα διατροφής καθώς και σε εμπλουτισμένα τρόφιμα.

Το φολικό οξύ είναι απολύτως απαραίτητο για μια σειρά από δράσεις και μεταβολικές διαδικασίες του σώματος.

Συμβάλλει στη δημιουργία νέων υγιών ερυθρών κυττάρων για παράδειγμα. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια του αίματος μεταφέρουν οξυγόνο σε όλους τους ιστούς του σώματος.

Η έλλειψη φυλλικού οξέος ενδέχεται να οδηγήσει μια μια μορφή αναιμίας που ονομάζεται μεγαλοβλαστική αναιμία η οποία χαρακτηρίζεται από τα χαμηλά επίπεδα μεγάλου μεγέθους ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Χαμηλά επίπεδα ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι η βασική αιτία της αναιμίας, η οποία συνοδεύεται από τα εξής συμπτώματα:

• κόπωση και εξάντληση
• χαμηλά επίπεδα ενέργειας
• αδυναμία συγκέντρωσης
• νευρικότητα / ευερεθιστότητα
• δυσκολία στην αναπνοή όπως λαχάνιασμα και δύσπνοια
• ωχρή όψη του δέρματος

Τα πρώτα συμπτώματα ωστόσο της έλλειψης φυλλικού οξέος εκδηλώνονται στο στόμα και στο δέρμα. Αυτά περιλαμβάνουν:

• μικρές πληγές (έλκη) στο στόμα ή στη γλώσσα
• αποχρωματισμός του δέρματος (π.χ. χλωμό δέρμα)
• αποχρωματισμό των νυχιών
• πρόωρο γκριζάρισμα των μαλλιών

Το φυλλικό οξύ είναι επίσης απαραίτητο για την ομαλή σύνθεση του DNA καθώς και άλλου γενετικού υλικού ενώ είναι απαραίτητο και για την ομαλή κυτταρική διαίρεση. Επιπλέον το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο για τη «διόρθωση σφαλμάτων» στον γενετικό κώδικα.

Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν είναι σε θέση να συνθέσει από μόνος του το φυλλικό οξύ, επομένως πρέπει να φροντίζουμε να λαμβάνουμε επαρκείς ποσότητες μέσω της διατροφής μας ή μέσω εξειδικευμένων συμπληρωμάτων διατροφής.

Φυλλικό οξύ και ανδρική γονιμότητα

Η αναγκαιότητα του φυλλικού οξέος για τις γυναίκες που θέλουν να συλλάβουν είναι λίγο πολύ γνωστή. Ωστόσο η βιταμίνη Β9 συμβάλλει καταλυτικά και στην αντρική γονιμότητα καθώς σχετίζεται με την ποιότητα και ποσότητα του σπέρματος.

Ένας άντρας με λειτουργικούς όρχεις παράγει περίπου 300 εκατομμύρια σπερματοζωάρια σε καθημερινή βάση. Υπολογίζεται πως κάθε λεπτό παράγονται 1500 νέα σπερματοζωάρια κάτω από φυσιολογικές συνθήκες.

Ο χρόνος παραγωγής και ωρίμανσης των νέων σπερματοζωαρίων διαρκεί περίπου 10 εβδομάδες. Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο συστατικό για την ομαλή κυτταρική διαίρεση καθώς και τη σύνθεση του DNA.

Μετρήσεις από τα επίπεδα φυλλικού οξέος στο σπέρμα των ανδρών έδειξαν συσχετισμό με τον αριθμό σπερματοζωαρίων καθώς και τη συνολική υγεία του σπέρματος.

Μια μελέτη βρήκε πως χαμηλά επίπεδα φυλλικού οξέως σχετίζονται με αστάθεια στο DNA του σπέρματος.

Η λήψη συμπληρώματος φυλλικού οξέος και ο αριθμός σπερματοζωαρίων

Μια μελέτη βρήκε πως η λήψη φυλλικού οξέος σε συνδυασμό με ψευδάργυρο για 26 εβδομάδες αύξησε τον αριθμό σπερματοζωαρίων τόσο σε γόνιμους όσο και σε άντρες με πρόβλημα υπογονιμότητας. Ο συγκεκριμένος συνδυασμός αύξησε το συνολικό αριθμό σπερματοζωαρίων κατά 74%.

Στη φόρμουλα του OVASEM συνδυάζουμε τα δύο συγκεκριμένα αυτά θρεπτικά συστατικά καθώς έχουν συνεργιστική δράση στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας.

Στη συγκεκριμένη μελέτη, στις μετρήσεις που έγινα πριν την έναρξη, τα επίπεδα φυλλικού οξέων και ψευδαργύρου δεν είχαν μεγάλη απόκλιση τόσο στους γόνιμους όσο και σε όσους άντρες είχαν υπογονιμότητα. Συνάγεται λοιπόν πως ακόμη και αν η έλλειψη φυλλικού οξέως δεν είναι η βασική αιτία ολιγοσπερμίας, η χορήγηση συμπληρώματος βοήθησε ούτως ή άλλως.

Έρευνες πάνω στο θέμα συνεχίζονται, αποδεικνύοντας το συσχετισμό του φυλλικού οξέος με την υγεία του σπέρματος. Ωστόσο δεν αποτελεί τη λύση σε όλα τα προβλήματα που σχετίζονται με την ανδρική υπογονιμότητα και ειδικά με σοβαρές περιπτώσεις.

Μια διαφορετική μελέτη εξέτασε το συνδυασμό ψευδαργύρου και φυλλικού οξέος σε άντρες που έπασχαn από ιδιοπαθή ολιγοασθενοτερατοζωοσπερμία (ΟΑΤ) όπου ο αριθμός σπερματοζωαρίων είναι χαμηλός, η κινητικότητα  χαμηλή και το ποσοστό σπερματοζωαρίων φυσιολογικού σχήματος επίσης χαμηλό.

Η συγκεκριμένη μελέτη βρήκε πως η χορήγηση ψευδαργύρου και φυλλικού οξέος δεν βελτίωσε σημαντικά την υγεία του σπέρματος στους συγκεκριμένους άντρες. Άποψή μας είναι πως σε τέτοιες περιπτώσεις απαιτείται επιπλέον η λήψη κι άλλων θρεπτικών συστατικών, βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων, καθώς και ισχυρών αντιοξειδωτικών , όπως η φόρμουλα του OVASEM.

Φυλλικό οξύ και γυναικεία υπογονιμότητα

Γυναίκες που δεν λαμβάνουν αρκετό φυλλικό οξύ στην καθημερινότητά τους έχουν αυξημένο ρίσκο να γεννήσουν μωρό με βλάβη στο νευρικό σωλήνα. Εάν σκεφτούμε τη διαδικασία της σύλληψης η οποία ξεκινά από ένα ωάριο και ένα σπερματοζωάριο και κατόπιν τον πολλαπλασιασμό αυτού του κυττάρου, μπορούμε να αναλογιστούμε τη σπουδαιότητα του φυλλικού οξέος για την ομαλότητα της όλης διαδικασίας.

Μόνο στις ΗΠΑ προκύπτουν πάνω από 3000 γεννήσεις με βλάβες στο νευρικό σωλήνα όπως δισχιδής ράχη, ανεγκεφαλία, εγκεφαλοκήλη. Στην καλύτερη περίπτωση οι συγκεκριμένες βλάβες οδηγούν σε μόνιμες αναπηρίες ή ακόμη και σε πρόωρο θάνατο.

Εάν υπάρχει ιστορικό με βλάβες στο νευρικό σωλήνα υπάρχει αυξημένο ρίσκο γέννησης ενός παιδιού με γενετικές ανωμαλίες.

Το φυλλικό οξύ από μόνο του δεν εξαλείφει τις πιθανότητες γενετικών ανωμαλιών, ωστόσο η χορήγηση φυλλικού οξέος σε συμπλήρωμα πριν τη σύλληψη αλλά και κατά την εγκυμοσύνη μειώνει το ρίσκο κατά 60%.

Η λήψη φυλλικού οξέος επιπλέον σχετίζεται με:

• μειωμένο ρίσκο καρδιακών προβλημάτων εκ γενετής
• μειωμένο ρίσκο πρόωρης γέννησης ή χαμηλού βάρους νεογνού
• αυξημένα επίπεδα προγεστερόνης
• μικρότερη πιθανότητα ασταθής κύκλου και μειωμένης ωορρηξίας

Σχετικές έρευνες και βιβλιογραφία:
https://link.springer.com/article/10.1007/s10815-013-9961-9
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18722602/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17624345/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3458830/
https://journals.scholarsportal.info/details/02780240/v34i0003/205_taospaaiimwo.xml&sub=all
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20927767/